As Ellas é un lugal situau in un iclavi geográficu particulal, dentru da Serra e Gata, in u Val de Xálima,
ixhuntu a us vidiñus lugaris de Sa Martín de Trevellu i Valverdi du Fresnu. Perteneci a pruvincia de
Cáciris in Ixtremadura. Ademáis limita cun a vidiña pruvincia de Salamanca, in concretu cun a comarca
de A Ciai i cun a Mancumunidai Altu Águeda (cun us pueblus de Nafrías i Payu). Tamén limita cun u país
vidiñu de Purtugal, in concretu cun u Concellu de Penamacor dentru du Distritu de Castelu Brancu. Unha
caractirística é principal in esti lugal, A Fala, unha lengua que se fala in a localidai, Valverdi i Sa Martín
de Trevellu, cun u lagarteiru, valverdeiru i mañegu rispictivamenti.
As pesoas de As Ellas se mus coñoci cun u gintiliciu de lagarteirus, -as.
Mus icontramus in unha maravilla da naturaleda, un pueblu de montaña, cun diferentis rutas pa us amantis
du sindirismu, dus paseus a cabalu u in bici (sin duda patrimoniu de a humanidai).
In cuantu a u Patrimoniu Cultural, i tendu in conta a Web www.sierradegata.es puemus idil que é u
siguienti:
Us Ofretorius.
Castelu de As Ellas (cerca de a Plaza Mayol, declarau Munumentu Históricu Artísticu in 1970. Foi
cunstruiu in u siglu XV i reformau in u XVI (in a guerra cun Purtugal quedó parcialmenti distruiu).
U lagarteiru. Us habitantis de As Ellas temus un texhoiru, un texhoiru lingüísticu, é “A Fala” (cunsiderau
Ben de Interés Cultural).
Iglexhia parroquial.
Ilmita da Divina Pastora.
Arquitectura pupulal. Se trata de un lugal mui caractirísticu, cun callis de fortis pendientis, rincós típicus.
A Plaza de A Cunstitución ten unha obra de arti, ordená in buninus soportais prisidia pur unha fonti de
granitu.
Se señaló a u principiu , que As Ellas istá situá in u Val de Xálima cun otrus dois municipius, u de
Valverdi du Fruesnu i Sa Martín de Trevellu. In estis tres lugaris se “fala”. Si temus in conta Ethnologue
de SIL International, cun carácti cunsultivu pa UNESCO, istamus dedientri de unha lengua. In As Ellas se
chama lagarteiru, pur u gustu que preshentan us vidiñus pur a ingesta de u lagartu (Debemus recordal que
in a actualidai nun é legal a caza du lagartu).
In cuantu a gastronomía puemus destacal platus típicus cumu son us siguientis:
Grixí-grixó
Allu de patatas.
Us fornazus.
Chanfraina.
Existin diferentis festas in As Ellas.
As Candelas i San Blas (día principal u 3 de febreru).
Rumiría de a Divina Pastora (mayu).
San Belnabé (11 de juniu).
Festa du Emigranti (primeira semana de agostu).
Traducción a lagarteiru: Araceli Barroso Lanchares.